12 ‘o Më, 2020 ‘Oku lolotonga fakahoko ‘i he ngaahi Vāhenga Fili ‘i Tongatapú ni ‘a e Polokalama Hiko ‘o e ngaahi veve lalahí. Ko e polokalama ko ‘ení ‘oku fakalele mo tokanga’i ia ‘e he Va’a ‘Ᾱtakai ‘a e Potungäue MEIDECC mo e ngaahi kupu fekau’akí.
Fakatatau ki he fakamatala ‘a e ‘Ofisa Pule ‘Ᾱtakaí, Mafile’o Masí ko e hiko veve ko ení ke tokoni pë ki he kakaí hili ‘a e Matangi Mālohi ko Haloti.
“Na’e lahi e veve na’e fakatupunga ‘e he matangi ko ení pea ko e ‘uhinga ia ‘emau hiko ‘a e ngaahi veve lalahi, ‘ikai ke ngata aí kae ta’ota’ofi foki ha toe hokosia mai ha to’u mahaki hangé ko e tengi (dengue fever).”
“Ko hono tuku ko ia ‘o e ngaahi veve lalahí ‘e hoko ia ke tanaki ‘anga vai, pea ‘e malava ke fanafanau ai e namu ‘o ne fetuku holo e tengí. Ko e ‘uhinga lahi ia e hiko ‘o e ngaahi veve lalahi ko ení ko e sio pë ke malu’i ‘a e mo’ui lelei ‘a e kakaí kae ‘uma’a foki ‘a e ‘ätakai.”
Na’á ne pehé foki ‘oku fakahoko fakavāhenga fili ‘a e hiko ‘o e ngaahi veve lalahí ‘o kamata pë ‘i Tongatapú ni ‘i he mahina ‘e ua ka hoko maí.
“’A ia ‘oku fakaangaanga ke ‘osi ki Sune, ka ‘oku ‘osi atu ‘a Tongatapu 6, ko Tongatapu 3 eni pea Tongatapu 2 leva ‘i he uike kaha’u pea ‘e hokohoko pehé atu pë ‘a e fanongonongo taimi hiko veve.”
‘I he fakamatala ‘a Masí ‘oku fakatatali ‘a e polokalama hiko ‘o e ngaahi veve lalahi ke maau mai ‘a e takitaha Vāhenga Filí kimu’a pea toki fakahoko atu e polokalama hiko veve.
“Ko e kole pë ki he kakaí, ko ‘enau ma’u pe faingamälié ni ‘i he talaki atu e taimi tëpile ke fakahoko ai ‘enau hiko vevé pea kataki tanaki mai pë mu’a ‘enau ngaahi veve lalahi ki tu’a koe’uhí kae lava atu e loli ‘o hiko mai.”
Ko e taimi tëpile ‘eni ‘o e ngaahi ‘ahó mo e ngaahi feitu’u kuo maau ke fakahoko ai ‘a e hiko ‘o e ngaahi veve lalahi.
Ki ha fakamatala fakaikiiki fekau’aki mo e Polokalama Hiko ‘o e ngaahi veve lalahí, kataki ‘o fetu’utaki ki he fika telefoni 25-050 ki he ‘Ofisi ‘o e Ma’u Mafai Ki he Vevé pë a’u tonu hake pë ki he ngaahi ‘Ofisi Fai’anga Fili takitaha ‘i he Vāhengá ki ha toe fiema’u makehe.
NGATA’ANGA
Tuku atu mei he: Potungāue Fakamatala ‘Ea, Ma’u’anga Ivi, Ma’u’anga Fakamatala, Tokangekina e Ngaahi Fakatamaki, ‘Ātakai, Feliuliuaki ‘o e ‘Ea mo e Fetu’utaki.