29 Sune 2020 ‘Oku ‘amanaki ke fakahoko ‘a e polokalama fakaangaanga ‘a e Potungāue Ako ‘apongipongi Tusite, 30 ‘o Sune ki hono fakahoko ‘o e ako mei ‘api.
Fakatatau ki he Minisitā Ako Hon. Siaosi Sovaleni ko e polokalama ko ‘eni, ko e konga peia ‘o e mateuteu ‘a e Pule’anga ki ha taimi ‘e ‘ikai ke toe lava ai ‘o fai ha ngāue (lockdown), “’E kei lava pe ‘o tiliva ‘a e ako ki ‘api,‘oku ‘osi mahino peia ‘e ‘i ai ‘a e palopalema lahi ‘i he ako pea mo hono ako’i ‘o e fānau, ko e ‘uhinga pe ko e ‘ikai ke a’u atu ‘a e ako ki ‘api.”
Na’a ne pehē ko e ngaahi founga kehekehe ‘e 4, ‘oku nau ngāue’aki ki hono tiliva atu ‘a e ako ke a’u ki he ngaahi ‘api, ‘o kau kiai ‘a hono ngāue’aki ‘o e tekinolosia faka’initaneti, ko e leitō, televīsone pea pehē ki he ngaahi pepa ‘oku tufotufa atu ki ha ni’ihi ‘oku ‘ikai ke nau a’usia ‘a e ngaahi tekinolosia ko ‘eni.
‘I he fakamatala ‘a Sovaleni, ‘oku ‘osi tufotufa atu pē ki he ki’i tamasi’I mo e ta’ahine ako takitaha ‘o kamata mei he Kalasi 1 -6, Foomu 1- 7 ‘a ‘enau taimi tēpile ki he’enau ako ‘apongipongi. ‘A ia ‘oku ‘i ai ‘a e ngaahi lēsoni ‘e tuku mai ia he Letiō Tonga, mo e konga ‘i he Televisone Tonga.
‘Oku kau ki heni mo e ngaahi ako ma’olungaange ‘a ia ‘oku nau ‘osi femahino’aki pē kinautolu ki he ngaahi founga ako tenau fakahoko ‘apongipongi.
Uepisaiti ke tokoni ki hono fakahoko ‘o e ako mei ‘api
Na’e kamata (launch) foki ‘anenai ‘a hono ngāue’aki ‘a e uepisaiti fo’ou ‘a e Potungāue Ako, ‘a ia ‘oku tuku mai ai ‘a e ngaahi lesoni ako kehekehe ‘o kamata pē mei he ako tokamu’a, ‘o a’u ki he ako ma’olungaange (tertiary level). Ko e uepisaiti ko e www.metonlinelearning.gov.to ‘a ia na’e fa’ufa’u ia ‘i he fengāu’aki mo e Kautaha Digital Agency Tonga Ltd (Niu Website Ltd). ‘I loto ‘i he uepisaiti ko ‘ení ‘oku ‘osi fakakalakalasi pe ai ‘a e ngaahi naunau kotoa ‘e fiema’u ke fakahoko ‘aki ‘a e ako ‘a e fānau ‘apongipongi. ‘Oku ‘i loto foki mo e ngaahi vitiō ako kuo tuku mai ‘e he kau faiako kuo ‘osi teuteu’i ke nau fakahoko ‘a e ngaahi polokalama ako ko ‘eni.
Na’a ne pehē ko e ako ‘a e Pule’anga ‘oku ‘i he uike 20 he taimí ni. Kuo ‘osi maau kotoa ‘i he website ‘a e ngaahi lēsoni mo e naunau kenau ako ‘i he uike 20. ‘E to e ma’u pe foki ‘e he fānau, mo e ngaahi lēsoni ‘o e ngaahi uike ki mu’a atu. “’E to e lava pe foki ‘o fai ha ngaahi revision toe foki ki mui ‘o lele’i ha ngaahi topic, pe koha uike ia na’e puke ai ‘a e ki’i tamasii ako.”
Na’a ne fakamamafa’i ko e me’a mahu’inga ‘e taha, ke mahino pē ‘oku lava ‘a e fanau ‘o ako mei he ngaahi founga fo’ou ko ‘eni ‘oku ‘oatu. Pea ‘e to e lelei ange ‘a e ako mei ‘api, ‘i hono fakafonu mai ‘o e ngaahi foomu savea (feedback form) kuo tufotufa atu ki he fanau ako. ‘E lava pe ke ma’u ‘a e tatau ‘o e foomu savea ko ‘eni ‘i he uepisaiti. “ Ko e ngaahi fakamatala koia ‘e tānaki mai mei he matu’a, ‘e lava ‘o fakalelei’i’aki ‘emau fua fatongia, ke a’u ki he taimi ‘e hoko mo’oni ai ‘a hono tāpuni ‘o e ako ‘e lava ‘o to e lelei ange ‘etau fua fatongia ki hono ‘ave ‘o e ako ki he ‘api kotoa.”
Na’a ne tapou ai pē ki he ngaahi mātu’a, pekoe tokotaha ‘e nofo mo e fānau ‘apongipongi ‘i ‘api, ke nau tokanga’i mo ngāue fakataha mo e fānau ‘i hono fakahoko ‘a e polokalama ako ko ‘eni, ke hangē pē ‘oku nau ‘i he ‘apiako neongo ‘oku mahino ‘e ‘ikai ke faingofua.
Ke mea’i ‘e he kakai ‘o e fonua ‘oku ‘ikai totongi ‘a hono ngāue’aki pe ko e hū ki he uepisaiti. Ko e poupou ia mei he ongo kautaha TCC mo e Digicel ki he polokalama ‘oku fakahoko. ‘Oku ‘i ai foki mo e fika ta’etotongi ke fetu’utaki kiai ‘apongipongi ka ‘i ai ha ngaahi fehu’i ‘a ia ko e 0800256.
Na’a ne fakamālo’ia foki ‘a e fengāue’aki vāofi mo e poupou ‘oku fakahoko mai mei he ako ‘a e ngaahi Siasi. Ko e polokalama ni foki ‘oku ‘ikai ke fakangatangata peia ‘i he ako ‘a e Pule’anga ka ‘oku kau ki ai ‘a e tokotaha kotoa.
‘Ikai ke ngata ai ka na’a ne fakamalo’ia foki mo e fengaue’aki vaofi ‘oku nau fakahoko mo e kautaha Letio mo e TV ka e pehe ki he ongo kautaha telefoni mo e kautaha fa’u uepisaiti koia ko e Digital Agency Tonga Ltd ‘a ia na’e tokoni lahi ‘i hono fa’u ‘o e uepisaiti.
Ko e polokalama fakaangaanga ko ‘eni ‘oku kau kātoa mai ki ai ‘a e ngaahi ‘otu motu ‘o a’u ki he ongo Niua.
NGATA’ANGA
Tuku atu mei he Potungaue Va’a Fakamatala ‘Ea, Ma’u’anga Ivi, Ma’u’anga Fakamatala, Tokangaekina ‘o e Fakatamaki, Fetu’utaki mo e Feliuliuaki ‘a e ‘Ea (MEIDECC)