06 Sanuali, 2023 ‘Oku kei tu’u pe ‘a e fakatokanga ‘uha lahi mo e tafea ki Tongatapu, Ha’apai pea mo ‘Eua. Fakatatau ki he fakamatala ‘a e Talēkita Le’ole’o ‘a e Va’a Fakamatala ‘Ea ‘a Tongá Laitia Fifita ‘oku kei tu’u pē mo e fakatokanga hakohako ki he ngaahi potu tahi ‘o Tongatapu pea mo ‘Euá.
Na’a ne pehē ‘oku lolotonga fononga ‘a e fonuá ‘i he fa’ahi ta’u afā, pea ‘oku lolotonga longomo’ui ‘a e potu tahí (active periods) ke fatu ha ‘alotamaki fakatalopiki. “Ka ko ‘ene tu’u ‘i he taimi ni ‘oku tau ngali faingamālie pē ‘o ‘ikai ha fakatokanga ki ha ‘alotamaki fakatalopiki ka ko e ‘uha pē.
Na’a ne fakahā foki ko e tu’u ‘i he taimi ni ‘e kei hokohoko atu pe ‘a e ‘uhouhá ‘i he faka’osinga ‘o e uike ni pea mo e kamata’anga ‘o e uike kaha’ú pea ‘e ‘i ai pe taimi ‘e matafi ai ‘o hangē ko e ‘aho ni ka ‘e kei hokohoko atu pe ‘a e ‘uhá.
Na’a ne pehē foki ko e ‘uho’uha ko ení na’e kamata ia mei he ‘aho 27 ‘o Tīsema ‘o e ta’u kuo ‘osí pea ‘i he’ene a’u mai ki Sanuali 4, 2023 ko e lahi ‘eni ‘o e ‘uha kuo lekootí.
Fakatatau ki he fakamatala ‘a e Talēkita ‘o e ‘Ofisi ki hono Tokangaekina ‘o e Ngaahi Fakatamakí (NEMO) ‘i he savea fakamuimui na’e fakahoko ‘aneuhu na’e mahino ai ‘a e ngaahi feitu’u ‘oku kei lelei pē ka ko ‘oku ‘i ai ‘a e ngaahi feitu’u kuo pulia e kelekelé ia koe’uhí ko e ki’i loloa ange ‘a e ‘uhá pea ki’i mavahe hake ‘a e vaí ki ‘olunga ka ko ‘ene ‘afua pē ‘e kamata ke pulia ‘a e vaí ia.
“Ko e tu’u ‘i he taimi ni ‘oku ‘ikai fiema’u ke fakahoko ha fetukutuku pea ‘oku te’eki ai ke ‘i ai ha fetu’utaki mai ki ha fetukutuku fakavavevave ka ‘oku fai pe ‘a hono siofi (monitor).”
“‘I he taimi 11:40pm ne nau ma’u ai ha fetu’utaki mei Popua hangē ‘oku ‘asi hake ‘a e vai ki ‘olunga pea ne fiema’u ke pamu ka ‘i he a’u atu ‘a e timí ke vakai’i ne ‘i he tu’unga fakafiemālie pē pea ne ‘ikai ke toe fiema’u ke fakahoko ha ngāue ke pamu ‘a e vaí.
Na’a ne tapou ai pē ki he kakai ‘o e fonuá kapau leva ‘e a’u ki ha tu’unga e fiema’u ke fakahoko ha fetukutuku pea fakahoko leva ia kei taimi ‘o ‘oua ‘e tali ke toki hoko ha me’a pea toki fetukutuku.
‘I he taimi tatau ‘oku ‘i ai ‘a e fale’i mei he NEMO ‘a e mahu’inga ke teuteu ha kato houa ‘e 72 pea fakapapau’i ‘oku fa’o ‘a e ngaahi me’a mahu’inga mahu’inga ‘a e fāmilí ‘i ha milemila. ‘Oku mātu’aki fiema’u ke tokanga’i ‘a e longa’i fānaú ke ‘oua tenau va’inga ‘i he ngaahi toka’anga vaí telia ‘a e ngaahi uaea ‘uhila ‘oku mo’uí pea ‘e malava ke mole ai ha mo’ui pe tene fakatupunga ha ngaahi fokoutua.
NGATA’ANGA
Tuku atu mei he: Potungāue MEIDECC