26 Fepueli 2018 Na’e fakahoko ‘i he pongipongi ‘o e ‘ahó ni ‘a e fakataha ‘a e ‘Eiki Minisitā ki he Potungāue ki he Ngaahi Ngāue Fakalotofonuá (MIA) Hon. ‘Akosita Lavulavau mo e kau Pule Fakavahe mo e ‘Ōfisa Kolo ‘o Tongatapú ni kau mai ki ai mo ‘Eueiki ‘i he Holo Kalofiamá, Kolofo’ou.
‘I he me’a ‘a e ‘Eiki Minisitā, na’á ne fakahā ai ‘oku fakataumu’a ‘a e fakataha ko ‘ení ke fakaivia mo fakalotolahi’i ‘a e kau ‘Ofisa Kolo, mo e kau Pule Fakavahé ‘i he to’o fatongia ‘oku nau fakahoko, pea fai mo e ngaahi liliu ki he’enau founga ngāue.
“Mahino pē kia kimautolu ko ho’o mou fatongia ko e fatongia lahi mo e fatongia mamafa pea mo faingata’a, ‘oku mau fokotu’u atu ai ‘a e ngaahi liliu ko ‘eni ke tau fononga ai he mahina ’e tolu ka hoko mai.”
Na’á ne fakahā foki ‘e tufotufa atu ‘a e taki lita ‘e 20 penisini pe tīsolo ki he kau ‘Ofisa Kolo pe ko e Pule Fakavahe kotoa ‘i Tongatapú ni. ‘E tufa foki mo e kaati telefoni taki $20 ‘i he Ucall pe ko e Digicel ke tokoni ki he’enau fakahoko fatongia ‘i he fetu’utaki mo e fefononga’aki.
Taimi tatau na’e pehē ‘e Hon. Lavulavu ‘oku ‘i ai mo e pale ‘a e ‘Ofisa Kolo ‘oku ngāue vave mo ngāue fakamaatoato, pea toe si’isi’i mo e ngaahi lāunga ‘oku fai mai mei he kolo ko ia.
“Pea ‘i he’ene pehē ‘e fiema’u ke ‘i ai e pule lelei, taki lelei, tali ui ki ai, ‘ata ki tu’a mo e vahevahe tatau ‘i he’etau fakahoko fatongia ki he tokotaha pea mo e famili kotoa pē ‘i he kolo takitaha, pea ‘oua na’a fai ha laulanu pe filifili manako ‘i he’etau fakahoko fatongia.”
‘Oku mahino mai foki ko e founga fo’ou ‘e ‘unu ki ai ‘a e polokalamá ni ‘o fakatatau ki he ‘Eiki Minisitā ‘e ‘i ai ‘a e kau sekelitali ‘e ‘ave ki he vahenga takitaha, ‘a ia ko e sekelitali ‘e fitu ‘i Tongatapú ni pea taha ‘i ‘Eua. Ko e fakataumu’a ke nau fengāue’aki vāofi pea mo e kau ‘Ofisa Kolo ‘i he ngaahi vāhenga takitaha ko ia pea ke fakavave’i foki mo e ngāue.
Na’á ne tapou atu foki ki he kau ma’u fakataha, ko kinautolu ‘a e kau fakafofonga ‘a e ‘Eiki Palēmia, Potungāue MIA pea mo e Pule’anga ‘i honau kolo.
“’Oku ‘i ai e tui tetau lava pē ke solova ‘eni ‘i he uike ‘e taha mei heni pea mo e faka’amu te tau lava ngāue fakataha mo fetokoni’aki ketau lava pē ‘o tokoni’i hotau kāinga.”
‘I he faka’osinga ‘o e fakataha na’e tuku ai ‘a e faingamālie ki he kau ‘Ofisa Kolo takitaha ke fakahoko ha’ane lipooti ki he tu’unga ‘oku ‘i ai e koló, ‘o kamata mei he kamata’anga ‘o e Saikolone Fakatalopiki ko Gita ‘o a’u ki he tu’unga ‘oku ‘i ai he lolotongá ni.
‘I he ngaahi lipooti na’e ‘ohake mei he ngaahi koló ‘oku mahino mai ‘e ngali si’isi’i ‘a e me’atokoní mo e fua ‘o e ngoue ‘i he mahina ‘e taha ka hoko mai. ‘I ai e ngaahi kolo na’a nau ala nima pe ‘o tokoni ki hono langa hake ngaahi fale na’e maumau fakakonga pea ko e lahi taha ‘o e ngaahi ‘api na’e holo, na’e ‘ave ki ai ‘a e ngaahi tokoni na’e a’utaki atu mei he NEMO mo e ngaahi kautaha tokoni kehe pe.
Lahi taha ‘o e ngaahi lipooti mei he kau ‘Ofisa Kolo ‘e ni’ihi na’e fai hono tokonia ‘a e ngaahi ‘apiako lautohi na’e maumau, pea ko e konga lahi ‘o e ngaahi ‘apiako ‘oku nau kamata ako ‘i he ‘ahó ni. ‘Ikai ke ngata aí ka na’e lipooti foki mei he ngaahi kolo ‘e ni’ihi ‘oku fiema’u e tokoni ki he’enau ma’u’anga vaí, tupu mei he lahi ‘a e ngaahi tangikē vai na’e maumau’i ia he matangi.
Ko e fakataha foki ‘eni hono ua ‘a e Kau ‘Ofisa Kolo mo e Potungāue MIA, hili ‘a e Saikolone ko Gita. Ko e ‘uluaki fakatahá na’e me’a tonu ai ‘a e ‘Eiki Palēmia, Hon. ‘Akilisi Pohiva.
NGATA’ANGA